Ισως είναι μία σύμπτωση, ίσως όμως να μην είναι τυχαίο… Η 29η Μαΐου στάθηκε καταλυτική ημερομηνία για την ιστορία του κόσμου με την άλωση της Κωνσταντινούπολης το 1453. Αρκετά χρόνια μετά, το 1985, και πάλι την 29η Μαΐου, ένα επίσης τραγικό περιστατικό αλλάζει την εικόνα του ποδοσφαίρου. Η τραγωδία του "Χέιζελ" έκοψε το "νήμα της ζωής" σε 39 ανθρώπους και στιγμάτισε το ποδόσφαιρο της Αγγλίας, αλλά και γενικότερα της Ευρώπης.
Ο τελικός του κυπέλλου Πρωταθλητριών του 1985, μεταξύ της Γιουβέντους και της Λίβερπουλ έληξε με νικήτρια την "γηραιά Κυρία". Μικρή σημασία έχει. Μία εξέδρα που κατέρρευσε, δεκάδες "ανεγκέφαλοι" εν δυνάμει (και στην πράξη σε ένα σημείο) δολοφόνοι, ο θάνατος 39 θεατών και η αδιαφορία-ματαιοδοξία των αρμοδίων διαμόρφωσαν την ιστορία εκείνης της αποφράδας μέρας.
Από τότε έχουν περάσει 26 χρόνια και έχουν αλλάξει πολλά. Τα σκληρά μέτρα που πάρθηκαν τότε έπαιξαν καθοριστικό ρόλο. Οι μνήμες ακόμα μεγαλύτερο. Το διδακτικό πακέτο της τραγωδίας δεν άφησε περιθώρια διατήρησης της ισχύουσας κατάστασης, η οποία ήθελε την αγγλική οπαδική υποστήριξη να καταλήγει σχεδόν πάντα σε καταστάσεις χουλιγκανισμού. Από κοντά και οι οπαδοί των υπόλοιπων χωρών, σε μία περίοδο όπου (αναπάντεχο μεν, πραγματικότητα δε), στην Ελλάδα η κατάσταση ήταν σαφώς πολύ καλύτερη…
Μύριζε μπαρούτι…
Η ιστορική αναδρομή του γεγονότος δεν αρχίζει από την προηγούμενη μέρα του τελικού. Ένα χρόνο νωρίτερα, στον τελικό του κυπέλλου Πρωταθλητριών του 1984, Λίβερπουλ και Ρόμα είχαν συναντηθεί στο "Ολίμπικο" της Ρώμης. Οι κραταιοί τότε "ρεντς" σήκωσαν (στα πέναλτι) το τέταρτο τρόπαιο τα τελευταία οκτώ χρόνια (και έβδομο αγγλικής ομάδας στο ίδιο διάστημα), αλλά ο αγώνας συνοδεύτηκε από αρκετά επεισόδια μετά το τέλος του.
Οι προετοιμασμένοι για φασαρίες Ρωμαίοι επιτέθηκαν στους Αγγλους και ως αποτέλεσμα, τα δημοσιεύματα της εποχής καταγράφουν αρκετούς τραυματισμούς και φυσικά υποσχέσεις για εκδίκηση…
Ο "ματωμένος" τελικός
Δώδεκα μήνες αργότερα, η πανίσχυρη Λίβερπουλ και η Γιουβέντους, κάτοχος του προηγούμενου κυπέλλου Κυπελλούχων, με τον Μισέλ Πλατινί ("Χρυσή Μπάλα" το 1983, 1984 και 1985) στις τάξεις της, φτάνουν στον τελικό της κορυφαίας διασυλλογικής διοργάνωσης. Ο φόβος μεγάλος, αλλά σε καμία περίπτωση ικανός να αλλάξει την απόφαση της ΟΥΕΦΑ να διεξαχθεί ο τελικός στο απαρχαιωμένο στάδιο "Χέιζελ", το οποίο είχε χτιστεί στις Βρυξέλλες το 1930.
Τη νύχτα του τελικού ήταν κατάμεστο από 60.000 θεατές. Περίπου 25.000 φίλαθλοι προέρχονταν από κάθε ομάδα, ενώ οι υπόλοιπες θέσεις ανήκαν στην "ουδέτερη" ζώνη. Σε αυτήν την περιοχή, όμως, υπήρχαν αρκετοί φίλοι της Γιουβέντους, λόγω της μεγάλης παρουσίας Ιταλών μεταναστών στο Βέλγιο. Σημειώνεται ότι σε αυτόν το χώρο υπήρχαν και φίλοι των "ρεντς", αλλά πολύ λίγοι. Στις εξέδρες των Αγγλων δεν ήταν λίγοι αυτοί που κατάφεραν να εισέλθουν χωρίς εισιτήριο, δημιουργώντας μία ανυπόφορη κατάσταση και φυσικά οξύνοντας τα πνεύματα.
Περίπου μία ώρα πριν τη σέντρα, οπαδοί της Λίβερπουλ πέρασαν το διαχωριστικό και επιτέθηκαν στους οπαδούς της Γιουβέντους στην "ουδέτερη" ζώνη, στον τομέα Z. Ορισμένοι Ιταλοί αντεπιτέθηκαν. Για αρκετά λεπτά, καθίσματα και άλλα αντικείμενα είχαν δημιουργήσει μία… νοητή γέφυρα στα δύο "στρατόπεδα".
Λίγο πριν τη σέντρα, δεκάδες οπαδοί της Λίβερπουλ προσέγγισαν ακόμα περισσότερο τον τομέα Z, με αποτέλεσμα ολόκληρη η μάζα των φιλάθλων της Γιουβέντους να προσπαθεί να ξεφύγει από την επίθεση των Αγγλων. Τα σπασμένα καθίσματα και τα σκαλιά δεν βοηθούσαν την κατάσταση και ορισμένοι θεατές σκόνταψαν. Αρκετοί στοιβάχτηκαν σε έναν τοίχο στο τέλος της εξέδρας, η οποία δεν άντεξε το βάρος και κατέρρευσε.
Δεκάδες άνθρωποι παγιδεύτηκαν κάτω από τα συντρίμμια, τη στιγμή που εκατοντάδες περνούσαν από πάνω τους για να σωθούν. Τριάντα εννέα άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους, εκ των οποίων 32 Ιταλοί, τέσσερις Βέλγοι, δύο Γάλλοι και ένας Ιρλανδός. Περισσότεροι από 350 τραυματίστηκαν, αλλά η χαοτική κατάσταση που επικρατούσε και η περιορισμένες δυνάμεις των Αρχών καθυστέρησαν την ιατρική περίθαλψη.
Την ώρα που δεκάδες ανθρώπινα σώματα βρίσκονταν στο έδαφος, ορισμένοι Ιταλοί επεδίωξαν εκδίκηση και έτρεξαν προς το μέρος των φιλάθλων της Λίβερπουλ. Η Αστυνομία προσπάθησε να σταματήσει αυτήν την επίθεση και οι τηλεοπτικές εικόνες έδειξαν τις μάχες που ακολούθησαν. Μεταξύ αυτών, ένας Ιταλός να απειλεί με επαναληπτική καραμπίνα έναν αστυνομικό!
Οι ποδοσφαιριστές των δύο ομάδων είχαν ενημερωθεί για τα επεισόδια που λάμβαναν χώρα, αλλά είναι ακόμα αδιευκρίνιστο εάν γνώριζαν για την ύπαρξη νεκρών και τον μεγάλο αριθμό αυτών των περιπτώσεων. Οι αρχηγοί της Λίβερπουλ και της Γιουβέντους κάλεσαν τα πλήθη να ηρεμήσουν, ενώ τόσο οι εντολές των ηγετών των δύο κρατών, όσο και αυτές της ΟΥΕΦΑ απαιτούσαν το παιχνίδι να διεξαχθεί κανονικά.
Παρωδία αγώνα
Η αναμέτρηση προφανώς διεξήχθη κάτω από ένα εξαιρετικά τεταμένο κλίμα, όπου οι άμεσα εμπλεκόμενοι, οι ποδοσφαιριστές, δεν γνώριζαν το ακριβές μέγεθος της τραγωδίας. Ο διαιτητής, ο Ελβετός Ντάινα, ίσως γνώριζε κάτι περισσότερο και ως εκ τούτου ενήργησε… κατευναστικά.
Μόνο έτσι μπορεί να εξηγηθεί η απόδοσή του στο παιχνίδι, η οποία και έκρινε το αποτέλεσμα. Στο 56ο λεπτό, ο Μπόνιεκ ανατρέπεται φανερά εκτός μεγάλης περιοχής, αλλά ο διαιτητής καταλογίζει πέναλτι το οποίο εκτελεί εύστοχα ο Πλατινί και ανοίγει το σκορ. Ο Γάλλος άσος πανηγυρίζει έξαλλα το γκολ, προφανώς μη αντιλαμβανόμενος την κατάσταση.
Το "μέτωπο" μεταξύ των οπαδών της Γιουβέντους και των Αστυνομικών διατηρήθηκε ανοιχτό για περίπου δύο ώρες, δηλαδή ακόμα και κατά τη διάρκεια του αγώνα.
Η Γιουβέντους διατηρεί το προβάδισμα, αλλά λίγο αργότερα ο Γουίλαν ανατρέπεται εντός μεγάλης περιοχής των "μπιανκονέρι". Ο Ντάινα κλείνει τα μάτια και αφήνει το παιχνίδι να συνεχιστεί, καταδικάζοντας ουσιαστικά τους Αγγλους.
Αυτός ίσως να ήταν η επιθυμητή από την πλειοψηφία κατάληξη του αγώνα, ώστε να μην υπάρξουν άλλα έκτροπά μέχρι την ολοκλήρωση της βραδιάς. Δεν είναι λίγοι που υποστηρίζουν ότι ο διαιτητής δέχθηκε εντολές για να καθορίσει το αποτέλεσμα. Το ποδόσφαιρο, όμως, έχασε εκείνη τη βραδιά κάτι περισσότερο από μία δίκαιη απονομή…
Στο περιθώριο του αγώνα, σημειώθηκαν μικρής έκτασης επεισόδια, παρά τα πολλά μέτρα ασφαλείας που είχαν ληφθεί. Στο αγώνα της Αγγλίας, οι φίλοι της Λίβερπουλ σήκωσαν ένα πανό συγγνώμης και φιλίας, το οποίο βρήκε ανταπόκριση από την μεγαλύτερη μερίδα φίλων της Γιουβέντους.
Η κατάληξη
Η επόμενη μέρα ήταν κάτι παραπάνω από τραγική. Ο παρατηρητής τη ΟΥΕΦΑ, Γκούντερ Σνάιντερ, επιρρίπτει ευθύνες αποκλειστικά στους Αγγλους, αθωώνοντας τόσο τους διοργανωτές του αγώνα, όσο και τους αρμόδιους του γηπέδου, τη βελγική αστυνομία και τους φιλάθλους της Γιουβέντους.
Η Λίβερπουλ, υπόλογη στο παγκόσμιο ποδόσφαιρο, έπρεπε να υποστεί σοβαρές κυρώσεις. Στις 31 Μαΐου, η πρωθυπουργός της Βρετανίας, Μάργκαρετ Θάτσερ, πιέζει την αγγλική ποδοσφαιρική ομοσπονδία να αποσύρει τους αγγλικούς συλλόγους από τις διεθνείς διοργανώσεις. Δύο μέρες αργότερα, η ΟΥΕΦΑ τους αποβάλλει από τις διοργανώσεις της για "αδιευκρίνιστο χρονικό διάστημα". Στις 6 Ιουνίου η ΦΙΦΑ επεκτείνει την ποινή σε κάθε ματς παγκοσμίως, αλλά τελικώς μία εβδομάδα αργότερα επιτρέπεται στους Αγγλους να δίνουν διεθνή φιλικά. Η ποινή δεν αφορούσε την εθνική Αγγλίας.
Στα προημιτελικά του Τσάμπιονς Λιγκ του 2005, η κληρωτίδα έφερε αντιμέτωπες τη Λίβερπουλ και τη Γιουβέντους, είκοσι χρόνια μετά την τραγωδία. Μέχρι τότε, δεν είχε διεξαχθεί άλλο παιχνίδι μεταξύ τους, επίσημο και μη. Το συγκρότημα του Ράφα Μπενίτεθ ήταν αυτό που πήρε την πρόκριση, κερδίζοντας με 2-1 στο "Ανφιλντ" και αποσπώντας "λευκή" ισοπαλία στο Τορίνο.
Η Βρετανική Αστυνομία εξέτασε από την πλευρά της το βίντεο του αγώνα και συνέλαβε 27 άτομα με την υποψία της ανθρωποκτονίας. Η πλειοψηφία εξ αυτών, γνωστοί χούλιγκαν από το Λίβερπουλ και τα περίχωρα. Το 1989, μετά από πεντάμηνη δίκη στο Βέλγιο, δεκατέσσερις οπαδοί της Λίβερπουλ καταδικάστηκαν σε τρία χρόνια φυλάκιση για ανθρωποκτονία από αμέλεια. Στην κατάληξη της υπόθεσης, ουδείς εξέτισε ποινή κάθειρξης.
Το στάδιο της καταστροφής, το "Χέιζελ", συνέχισε να λειτουργεί για περίπου δέκα χρόνια, φιλοξενώντας, όμως, αθλητικά γεγονότα που δεν είχαν σχέση με το ποδόσφαιρο. Το 1995 κατεδαφίστηκε και έδωσε τη θέση του στο "Κινγκ Μποντουέν", στο οποίο διεξήχθη ο τελικός του κυπέλλου κυπελλούχων του 1996, μεταξύ της Παρί Σεν Ζερμέν και της Ραπίντ Βιέννης (1-0 οι Γάλλοι).
Η "μαύρη" λίστα
Ρόκο Ατσέρα (29), Μπρούνο Μπάλι (50), Αλφονς Μπος, Τζιανκάρλο Μπρουσκέρα (21), Αντρέα Καζούλα (11), Τζιοβάνι Καζούλα (44), Νίνο Τσερούλο (24), Βίλι Σιέλενς, Τζιουζεπίνα Κόντι (17), Ντιρκ Ντενέκι, Ντιονίζιο Φάμπρο (51), Ζακ Φρανσουά, Εουτζένιο Γκαλιάνο (35), Φραντσέσκο Γκάλι (25), Τζιανκάρλο Γκονέλι (20), Φραντσέσκο Γκάλι (25), Τζιανκάρλο Γκονέλι (20), Αλμπέρτο Γκουαρίνι (21), Τζιοβαίνιο Λαντίνι (50), Ρομπέρτο Λορεντίνι (31), Μπάρμπαρα Λούσι (58), Φράνκο Μαρτέλι (46), Λόρις Μεσόρε (28), Τζιάνι Μαστρολάκο (20), Σέρτζιο Μπαστίνο Ματσίνο (20), Λουτσιάνο Ρόκο Παπαλούκα (38), Λουίτζι Πιντόνε (31), Μπέντο Πιστολάτο (50), Πάτρικ Ράντκλιφ, Ντομένικο Ραγκάτσι (44), Αντόνιο Ρανιανέζε (29), Κλοντ Ρομπέρ, Μάριο Ρόνκι (43), Ντομένικο Ρούσο (28), Ταρτσίζιο Σάλβι (49), Τζιανφράνκο Σάρτο (47), Αμεντέο Τζιουζέπε Σπαλαόρε (55), Μάριο Σπάνου (41), Ταρτσίζιο Βεντουρίν (23), Ζαν Μισέλ Βαλά, Κλαούντιο Τζαβαρόνι (28)
Η επιβεβλημένη αλλαγή
Πέντε χρόνια κράτησε η εξορία των αγγλικών συλλόγων από τις ευρωπαϊκές διοργανώσεις. Μετά από αυτό το συμβάν (όπως και την τραγωδία του "Χίλσμπορο" το 1989), το αγγλικό ποδόσφαιρο άλλαξε ολοκληρωτικά αναφορικά με την εξωγηπεδική εικόνα του. Οι κανόνες που επιβλήθηκαν αυστηρότατοι και οι τιμωρίες στους παραβάτες σκληρές.
Το νομοθετικό πλαίσιο που διέπει πλέον το αγγλικό ποδόσφαιρο δεν αφήνει περιθώρια σε παρεκτροπές. Τα μέτρα ασφαλείας πολλαπλασιάστηκαν και οι όροι "κάμερα στα γήπεδα" και "ονομαστικά εισιτήρια" έγιναν καθημερινότητα. Οι κυβερνητικές προτάσεις-εντολές της Μάργκαρετ Θάτσερ έφεραν ριζικές αλλαγές στο ποδόσφαιρο.
Ο έντονος κατασταλτικός χαρακτήρας των πρώτων χρόνων λειτούργησε διδακτικά στον τομέα πρόληψη των επόμενων σεζόν. Τα κρούσματα βίας μειώθηκαν αισθητά στο πρωτάθλημα, αφού ακόμα και οι οργανωμένες ομάδες χούλιγκαν ορισμένων συνδέσμων ομάδων δεν έβρισκαν περιθώρια. Χαρακτηριστικό είναι ότι περισσότερες φορές σημειώνονται επεισόδια με πρωταγωνιστές Αγγλους εκτός του Νησιού, παρά στη "γηραιά Αλβιώνα".
Ολα αυτά, όμως, αφού έχασαν τη ζωή τους δεκάδες άνθρωποι, όπως άλλωστε συμβαίνει σε αυτές τις καταστάσεις...
ΠΗΓΗ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου