Η αληθινή ιστορία της απόδρασης των έντεκα

Μία από τις κινηματογραφικές ταινίες που έμεινε έντονα χαραγμένη στη μνήμη μου, από μικρός όταν την είχα πρωτοδεί, είναι η πασίγνωστη, κυρίως στους παλαιότερους, «Απόδραση των έντεκα» (Εscape to victory, 1981). Μια πολυεθνική ομάδα κρατουμένων από τους Ναζί, έδωσε αγώνα ποδοσφαίρου με τους κατακτητές, τους νίκησε και ο κόσμος που μπήκε στο γήπεδο για να πανηγυρίσει, τους φυγάδεψε.

Ονόματα του Χόλιγουντ, όπως οι Σιλβέστερ Σταλόνε και Μάικλ Κέιν, αλλά και πλανητάρχες της στρογγυλής θεάς όπως ο Πελέ, ο Μπόμπι Μουρ και ο Οσβάλντο Αρντίλες πρωταγωνίστησαν στην ταινία, την οποία αρκετός κόσμος είχε αντιμετωπίσει ως μια αμφιβόλου τέχνης ιστοριούλα επιστημονικής φαντασίας. Τους είχε διαφύγει μια μικρή αλλά άκρως σημαντική λεπτομέρεια: Η αφιέρωση στη μνήμη των ηρώων ποδοσφαιριστών της Ντιναμό Κιέβου.

Πριν από 72 χρόνια, στις 9 Αυγούστου του 1942, έντεκα Ουκρανοί ποδοσφαιριστές επέλεξαν την αξιοπρέπεια και υπέγραψαν την καταδίκη τους σε θάνατο, όταν αποφάσισαν να αγωνιστούν για τη νίκη μπροστά σε 15 χιλιάδες συμπατριώτες τους, στο στάδιο Ζενίτ της πόλης τους, με αντίπαλο την επίλεκτη ομάδα της πολεμικής αεροπορίας του Χίτλερ.
Οι «έντεκα» προέρχονταν από τις τάξεις της Ντιναμό και της Λοκομοτίβ, αλλά τον καιρό της κατοχής αγωνίζονταν υπό την ονομασία «Σταρτ», καθώς οι Ναζί δεν επέτρεπαν ονόματα που παρέπεμπαν σε σοβιετικές δυνάμεις. Η Σταρτ σημείωνε τη μία νίκη μετά την άλλη κόντρα σε ντόπιους συνεργάτες των κατακτητών, Ρουμάνους και Ούγγρους στρατιώτες, εξυψώνοντας το φρόνημα των υπόδουλων και καταπιεσμένων Ουκρανών. Γεγονός που ανάγκασε τους Γερμανούς να στείλουν στο Κίεβο την ανίκητη Φλάκελφ για να «αποκαταστήσει την τάξη».

Στις 6 Αυγούστου, η Σταρτ διέσυρε τους στρατιώτες-ποδοσφαιριστές του Γ' Ράιχ με το επιβλητικό 5-1. Οι Γερμανοί θορυβήθηκαν και ζήτησαν ρεβάνς στις 9 Αυγούστου, με διαιτητή αξιωματικό των Ες-Ες, ο οποίος πριν από τη σέντρα ζήτησε από τους Ουκρανούς να χαιρετίσουν ναζιστικά. Οι τελευταίοι αρνήθηκαν κατηγορηματικά, και με τη λήξη του πρώτου ημιχρόνου είχαν το προβάδισμα στο σκορ με 3-1. Στην ανάπαυλα, οι παίκτες της Σταρτ δέχθηκαν και δεύτερη γερμανική επίσκεψη στα αποδυτήρια, αυτή τη φορά με ξεκάθαρη απειλή: «Χάνετε ή πεθαίνετε».

Η απάντηση των Νικολάι Κορότκιχ, Ιβάν Κουζμένκο, Μακάρ Γκοντσαρένκο, Νικολάι Τρούσεβιτς, Αλεξέι Κλιμένκο, Μιχαήλ Σβιριντόφσκι, Μιχαήλ Πουτίστιν, Μιχαήλ Μέλνικ, Βλάντιμιρ Μπαλάιν και Βασίλι Σουκάρεφ δόθηκε στο δεύτερο ημίχρονο: Νίκησαν τη Φλάκελφ με 5-3 και είδαν δεκαπέντε χιλιάδες συμπατριώτες τους, να ξεχνούν την εξαθλίωση και να πανηγυρίζουν περήφανα.

Από την επόμενη μέρα, στις 10 Αυγούστου του 1942, άρχισε να γράφεται ο επίλογος της ζωής των «έντεκα». Σταδιακά, ο ένας μετά τον άλλο δολοφονήθηκαν από τους Ναζί, σε συνεργασία με τους ντόπιους εγκάθετούς τους. Ο θρύλος τους όμως έζησε για πάντα.

ΠΗΓΗ