Αφιέρωμα στο γήπεδο της λεωφόρου
Η ιστορία του θρυλικού γηπέδου του Παναθηναικού και της Εθνικής Ελλάδος απο το 1922 μέχρι σήμερα σε ένα μεγάλο αφιέρωμα της ΕΤ-1.
Α μέρος - Απο τη Μικρασιατική καταστροφή μέχρι το Γουέμπλει (1922 - 1971)
Το γήπεδο της Λεωφόρου Αλεξάνδρας ή αλλιώς γήπεδο του Παναθηναϊκού, είναι ένας χώρος που υπερβαίνει κατά πολύ τόσο την καθαρά αθλητική του διάσταση, αλλά ακόμη κι αυτή τη συλλογική του ταυτότητα. Επί πολλές δεκαετίες αποτελούσε το πλέον σύγχρονο γήπεδο της χώρας, συνδεδεμένο κυρίως με τον Παναθηναϊκό, αλλά σε μεγάλο βαθμό και με την Εθνική Ελλάδας, όσο και με τον Ολυμπιακό ή την ΑΕΚ ελλείψει άλλου γηπέδου. Ευρισκόμενο όμως στο κέντρο της πόλης, αναδύθηκε και ως μια εστία, ένας χώρος συγκέντρωσης και δράσης με πολλαπλές (πέραν της καθαρά αθλητικής), σημασιοδοτήσεις.
Στο πρώτο αυτό μέρος του αφιερώματος του «Παρασκηνίου» βλέπουμε πως ήδη από τότε που χτιζόταν το γήπεδο, «συναντήθηκε» με την Ιστορία της χώρας.
Οι πρόσφυγες της Μικρασίας, μη έχοντας που αλλού να πάνε, εγκαταστάθηκαν στο γήπεδο που ήταν τότε γιαπί. Ακολούθησαν δυο χρόνια έντονων αντεγκλήσεων και τελικά τους παραχωρήθηκαν οι προσφυγικές κατοικίες απέναντι, για να απελευθερώσουν τον χώρο.
Το 1929 δόθηκε ο πρώτος αγώνας της Εθνικής Ελλάδας με αντίπαλο την φασιστική τότε Ιταλία και στις κερκίδες βρέθηκε η κόρη του Μουσολίνι, Έντα.
Στην περίοδο του πολέμου ο χώρος μετατράπηκε σε νοσοκομείο και στην κατοχή που ακολούθησε, ενώ Ιταλοί και Γερμανοί έδιναν μεταξύ τους αγώνες με έπαθλα που έκλεβαν από την τροπαιοθήκη του Παναθηναϊκού, κάτω από τη μύτη του κατακτητή συγκεντρώνονταν σε αίθουσα του γηπέδου κάποιοι θαρραλέοι, που άκουγαν παράνομα BBC. Το 1944, τέσσερις μέρες πριν από την απελευθέρωση, υψώθηκε παράνομα και για πρώτη φορά στην περίοδο της κατοχής, η ελληνική σημαία στον ιστό του γηπέδου, ενώ ακόμη βασανίζονταν Έλληνες αντιστασιακοί ακριβώς απέναντι, στις φυλακές Αβέρωφ.
Τέλη του 1945 και αρχές του 1946 πραγματοποιήθηκαν στο γήπεδο δυο κυριολεκτικά μεγαλειώδεις συγκεντρώσεις του ΕΑΜ, με αίτημα την επαναφορά της ομαλότητας σε μια τελευταία προσπάθεια αποφυγής του Εμφυλίου.
Το 1948 πραγματοποιήθηκε στη Λεωφόρο ένας ιστορικός αγώνας. Το καθεστώς της εποχής, μεσούντος του Εμφυλίου, έδωσε εντολή για αγώνα προπαγάνδας ανάμεσα στον Ολυμπιακό και τη μικτή Μακρονήσου που τότε αποτελούνταν από σπουδαίους ποδοσφαιριστές που βρίσκονταν έγκλειστοι στο κολαστήριο ως κομμουνιστές. Ο κόσμος κατέκλυσε το γήπεδο, καθώς για πολλούς ήταν η μοναδική δυνατότητα να δουν, έστω και σε κάποια απόσταση, τους αγαπημένους τους. Απέναντι, στις φυλακές Αβέρωφ, βρίσκονταν πλέον οι μελλοθάνατες και οι μελλοθάνατοι του ΕΑΜ που θα εκτελούνταν. Η μικτή κέρδισε τον Ολυμπιακό με 2-1 με γκολ του Γιώργου Δαρίβα, που κανονικά ήταν το αστέρι των ερυθρόλευκων...
Το 1953, με αφορμή τον αγώνα Ελλάδας-Ισραήλ, πραγματοποιήθηκε η πρώτη συνδικαλιστική κίνηση των ελλήνων ποδοσφαιριστών.
Το 1964 το γήπεδο κάηκε κυριολεκτικά από αφιονισμένους οπαδούς Ολυμπιακού και Παναθηναϊκού, που θεώρησαν στημένο το παιχνίδι των αιωνίων και τους πήραν στο κυνήγι.
Το 1967, τέσσερις μόλις μέρες πριν από το πραξικόπημα, η ιστορική συναυλία των Rolling Stones διακόπηκε άδοξα και το 1971, σε συνθήκες διονυσιακής έκστασης των οπαδών του, ο Παναθηναϊκός κερδίζει τον Ερυθρό Αστέρα και προκρίνεται στο Γουέμπλεϊ.
Αυτά είναι ορισμένα μόνο από τα συμβάντα και τις ανθρώπινες ιστορίες που εξετάζονται στο πρώτο αυτό επεισόδιο, με συνοδεία αφήγησης, εξαιρετικά σπάνιου και πλούσιου οπτικοακουστικού και φωτογραφικού υλικού, αλλά και μαρτυρίες. Του μεγάλου ηγέτη του Παναθηναϊκού των δεκαετιών σαράντα και πενήντα Γιάννη Παπαντωνίου, του περίφημου διδύμου Μίμη Δομάζου και Αντώνη Αντωνιάδη και τέλος του μουσικού και δημοσιογράφου Θόδωρου Μανίκα.
Μια εκπομπή που ψηλαφεί την αθλητική, κοινωνική, πολιτική, ιστορική και πάνω απο όλα ανθρώπινη μνήμη, με άξονα το ιστορικό γήπεδο.
Β μέρος - Απο την πτώση της χούντας μέχρι σήμερα (1972 - 2011)
Στο δεύτερο μέρος του αφιερώματος στο γήπεδο της Λεωφόρου Αλεξάνδρας, συνεχίζεται η παράλληλη σύνδεση Ιστορίας και Αθλητικών γεγονότων με άξονα τον ιστορικό αυτό χώρο.
Στα τέλη του 1973 και ενώ τη χώρα δονούσαν τα γεγονότα του Πολυτεχνείου, ένας ιδιαίτερος αγώνας έλαβε χώρα στο γήπεδο του Παναθηναϊκού. Η εθνική Ελλάδας του Παπαδόπουλου αντιμετώπισε την αντίστοιχη της Ισπανίας του Φράνκο. Δυο από τα τελευταία φασιστικά καθεστώτα της Ευρώπης, λίγο πριν από την πτώση τους, βρίσκονταν αντιμέτωπα δια των εθνικών τους ομάδων σε ένα συναπάντημα που έφερε στο φως μια άγνωστη και εξόχως συγκινητική ιστορία.
Ένα χρόνο αργότερα το γήπεδο δονείται από ένα πρωτόγνωρο αίσθημα ελευθερίας. Η Χούντα έχει πέσει και ο κόσμος γιορτάζει στο γήπεδο με τις ιστορικές συναυλίες του Μίκη Θεοδωράκη, της Μελίνας Μερκούρη, του Νίκου Ξυλούρη και τόσων άλλων...
Ο Αντώνης Αντωνιάδης αφηγείται πως σε κάθε του γκολ στο τέρμα προς τον Λυκαβηττό, η κυρία Ευδοξία του κούναγε μια σημαία κι εκείνος οπωσδήποτε την χαιρετούσε...
Το 1976 ένα παιδί από το παραπέτασμα δίνει τη μοναδική του «παράσταση» με το εθνόσημο στο στήθος. Εκείνο το Μαγιάτικο απόγευμα στη Λεωφόρο, κανείς δεν γνώριζε ότι η πρώτη εμφάνιση του αξεπέραστου ζογκλέρ Βασίλη Χατζηπαναγή με την Εθνική απέναντι στην Πολωνία, θα ήταν και η τελευταία.
Το 1979, έτος που υπογράφηκε η είσοδος της Ελλάδας στη τότε ΕΟΚ, επιτεύχθηκε για πρώτη φορά και η πρόκριση της Εθνικής ομάδας στα τελικά του EURO της επόμενης χρονιάς. Το γήπεδο γεμάτο και ενθουσιώδες όσο ποτέ και η πρόκριση έρχεται με το γκολ του Νικολούδη. Την ίδια χρονιά ο μεγάλος Δομάζος κατακτά το μοναδικό του πρωτάθλημα με άλλη ομάδα, την ΑΕΚ, αλλά η μοίρα το θέλησε να το πανηγυρίσει κι αυτό στο γήπεδο της Λεωφόρου.
Το φθινόπωρο του 1980 ένας αγώνας με την Ιταλία παραλίγο να οδηγήσει σε διπλωματικό επεισόδιο όταν ξύπνησαν μνήμες από τον τορπιλισμό της Έλλης...
Το 1981 σε αγώνα μπάσκετ ΠΑΟ-ΤΣΣΚΑ στον «Τάφο του Ινδού», το ιστορικό γήπεδο κάτω από το αντίστοιχο ποδοσφαιρικό, η έννοια του χρόνου καταλύθηκε με τρόπο μοναδικά ελληνικό.
Παράλληλα ξεκίνησαν και πάλι οι ροκ συναυλίες με αστέρια όπως ο Μπομπ Ντίλαν να καταφθάνουν σε μια Λεωφόρο, που κάθε Τρίτη και Παρασκευή δονούνταν από τους αλησμόνητους αγώνες κατς...
Το 1989, σε μια πρόσκαιρη επιστροφή του Παναθηναϊκού στο γήπεδο που είχε εγκαταλείψει ήδη από το 1984, τα πνεύματα οξύνθηκαν και το γήπεδο θα καταστρεφόταν από τους φιλάθλους, όμως ένα γκολ του Σαραβάκου ηρέμησε τα πνεύματα.
Μεταξύ 2001 και 2003 το γήπεδο ξαναζεί μεγάλες Ευρωπαϊκές στιγμές του Παναθηναϊκού και το Νοέμβριο του 2003 ο Βασίλης Τσιάρτας πετυχαίνει, στην ίδια εστία με τον Νικολούδη, το γκολ πρόκρισης για το EURO της Πορτογαλίας....
Αυτές είναι ορισμένες μόνο απο τις ιστορίες που προσεγγίζει ο φακός του «Παρασκηνίου» σε αυτό το δεύτερο μέρος του αφιερώματος στο γήπεδο της Λεωφόρου. Με συνοδεία σπουδαίου και σε πολλές περιπτώσεις πρωτόφαντου οπτικού υλικού, που στο επεισόδιο αυτό είναι κυρίως έγχρωμο σε αντίθεση με το πρώτο που ήταν ασπρόμαυρο. Εκτός της αφήγησης ακούγονται οι μαρτυρίες των Μίμη Δομάζου και Αντώνη Αντωνιάδη, του
μουσικού και δημοσιογράφου Θόδωρου Μανίκα, αλλά και του Βασίλη Τσιάρτα που θυμάται το ιστορικό γκολ πρόκρισης στο EURO 2004.
Νομίζω πως αξίζει να το δούν όλοι!
ΠΗΓΗ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου