Πέμπτη 1 Μαρτίου 2012

5 "παράλογες" (αλλά πειστικές) θεωρίες της παιδικής pop κουλτούρας

Είναι τα αθώα Στρουμφάκια ναζί; Ο Donald Duck ένας σταυροφόρος του καπιταλισμού; Ο Winnie και η παρέα του κλινικά περιστατικά της ψυχοπαθολογίας; Διάβασε πέντε θεωρίες για τα κόμικ που αγαπάς, που θα σε αφήσουν με το στόμα ανοιχτό!




Τα Στρουμφάκια είναι μικροί μπλε Ναζί

Μέχρι τώρα ήταν γνωστό ότι τα Στρουμφάκια ήταν κρυφοκομουνιστές. O Antoine Bueno όμως, λέκτορας κοινωνιολογίας στο Πανεπιστήμιο Sciences Po του Παρισιού, ισχυρίζεται στο βιβλίο του "Le Petit Livre Bleu" ("Το μικρό μπλε βιβλίο"), ότι το Στρουμφοχωριό στην πραγματικότητα είναι μια ουτοπία ολοκληρωτισμού γεμάτο από μικρούς ναζιστές!



Γιατί δεν είναι και τόσο τρελό:

Ο δημιουργός των Στρουμφ, Pierre Culliford, γεννήθηκε στο Βέλγιο το 1928, που σημαίνει ότι πέρασε όλη την παιδική του ηλικία κάτω από την κυριαρχία των Ναζί Σύμφωνα με τον Bueno, οι επιρροές που δέχτηκε ο Culliford στα παιδικά του χρόνια ενδεχομένως να τον επηρέασαν σημαντικά και αυτό αντανακλάται στη μετέπειτα δουλειά του, είτε το συνειδητοποιούσε είτε όχι.

Εξάλλου είναι γνωστό ότι τα πρώτα χρόνια της ζωής ασκούν τεράστια επιρροή στην μετέπειτα ζωή ενός ανθρώπου. Έχει μια λογική εξήγηση.

Θέλεις αποδείξεις; Τα Στρουμφάκια είναι όλα ενωμένα ενάντια σε έναν κοινό εχθρό, τον κακό μάγο Gargamel, η μεγάλη γαμψή μύτη του οποίου παραπέμπει στο στερεότυπο του Εβραίου.



Ο Gargamel έχει μια γάτα που ονομάζεται Azrael, όνομα που συναντάμε στον Ιουδαϊκό μυστικισμό, ενώ η Στρουμφίτα, εκπροσωπεί επάξια την Άρια ομορφιά, την οποία απέκτησε όμως αφού ο ο Μπαμπα-Στρουμφ την "διόρθωσε" με μαγικό τρόπο.



Η μεγαλύτερη απόδειξη όμως είναι το κόμικ με τίτλο "Τα Μαύρα Στρουμφ", όπου τα Στρουμφάκια μολύνονται από μια μυστηριώδη ασθένεια που τα κάνει μαύρα, ανόητα και επιθετικά. Ο Bueno δίνει τη δική του ερμηνεία που σχετίζεται με την καθαρότητα του αίματος. Το συγκεκριμένο κόμικ δεν θα κυκλοφορούσε στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής, αν το χρώμα της ασθένειας δεν άλλαζε από μαύρο σε φούξια.


Ο Babar είναι ένας αποικιοκράτης
 
Ο Babar ο ελέφαντας μπορεί να μην είναι τόσο δημοφιλής όσο ο Mickey Mouse ή ο Bugs Bunny, αλλά δεν τον λες και αποτυχημένο. Δημιουργήθηκε το 1931 από τον Jean de Brunhoff και σήμερα κυκλοφορεί σε περισσότερες από 17 γλώσσες, ενώ περισσότερα από 8 εκατομμύρια αντίτυπα των ιστοριών του έχουν πωληθεί σε όλο τον κόσμο.

Αν πιστέψει κανείς ειδικούς όπως ο Herbert Kohl ή ο Ariel Dorfman, πρόκειται για 8 εκατομμύρια αντίτυπα κρυφής αποικιοκρατικής προπαγάνδας, αφού ο Babar, ένας αφρικανικός ελέφαντας, μεγάλωσε στη Γαλλία και αργότερα επιστρέφει στην πατρίδα του για να την αναμορφώσει, χρησιμοποιώντας τα φώτα του ανώτερου δυτικού πολιτισμού.



Γιατί δεν είναι και τόσο τρελό:

Στο πρώτο του βιβλίο, με τίτλο "Η Ιστορία του Babar", η μητέρα του συμπαθούς ελέφαντα σκοτώθηκε από έναν κυνηγό και ο μικρός, που έμεινε ορφανός, υιοθετήθηκε από κάποια ηλικιωμένη Γαλλίδα, η οποία τον μετέφερε στο Παρίσι, του έδωσε ρούχα και τον έγραψε στο σχολείο (κάτι σαν την ιστορία του Tarzan δηλαδή αλλά από την ανάποδη). Αργότερα, μετά το θάνατο του πατέρα του, ο Babar ανακηρύχθηκε βασιλιάς της Γης των Ελεφάντων, επειδή ζούσε ανάμεσα στους ανθρώπους και "έμαθε πολλά".

Αποφασίζει τότε να εκπολιτίσει το βασίλειό του μεταφέροντάς του τα φώτα της γαλλικής κουλτούρας, την οποία όλοι αποδέχτηκαν με ενθουσιασμό.

Στον Babar η δυτική κουλτούρα παρουσιάζεται ξεκάθαρα ανώτερη από την αφρικανική, με τις περιοχές που δεν βρίσκονται κάτω από τον έλεγχό του να κατοικούνται από... αγροίκους.


Ακόμα και οι ιθαγενείς αφρικανικοί ελέφαντες είναι γυμνοί και περπατάνε στα τέσσερα μέχρι που ο ντυμένος, δίποδος Babar και η οικογένειά του (που είδε και αυτή το φως του ευρωπαϊκού πολιτισμού) τους κάνει να συνειδητοποιήσουν πόσο πρωτόγονοι είναι και αρχίζουν να νιώθουν ντροπή. Το βιβλίο, με δυο λόγια, προσπαθεί να πει ότι η αποδοχή του δυτικού πολιτισμού είναι συνώνυμο του εξανθρωπισμού.

Πολλά από όλα αυτά έχουν μια λογική, ειδικά αν σκεφτεί κανείς ότι το πρώτο βιβλίο εκδόθηκε στο ζενίθ της Γαλλικής Αποικιοκρατίας στην Αφρική.


Ο Donald Duck προωθεί τον αμείλικτο καπιταλισμό
 
Ο Donald Duck είναι ένας από τους πιο αγαπητούς παιδικούς ήρωες καρτούν στον κόσμο. Ο Ariel Dorfman (ένας Αργεντινο-Χιλιανός νομπελίστας) και ο Armand Mattelart (Βέλγος κοινωνιολόγος) διατύπωσαν την τρελή θεωρία ότι οι περιπέτειες του Donald είναι ένα βίαιο κόμικ, ακατάλληλο για παιδιά.

Στο βιβλίο τους "How to read Donald Duck", οι δυο συγγραφείς ισχυρίζονται ότι ο Donald και οι φίλοι του διδάσκουν στα παιδιά ότι η αξία ενός ανθρώπου εξαρτάται αποκλειστικά από το πόσα χρήματα έχει και ότι μπροστά στα χρήματα δεν υπάρχει χώρος για άλλα ζητήματα,  όπως η οικογένεια ή η αγάπη.


Γιατί δεν είναι και τόσο τρελό:

Θα έχεις σίγουρα παρατηρήσει ότι στα καρτούν του Donald Duck δεν υπάρχουν ποτέ γονείς. Ο Scrooge για παράδειγμα είναι ο θείος του Donald που έχει με τη σειρά του τρία ανίψια τον Huey, τον Dewey και τον Louie και ένα κορίτσι (αλλά όχι σύζυγο), την Daisy, που έχει και η ίδια τρεις ανιψιές την April, την May και την June. Αυτό σημαίνει ότι ζουν σε έναν κόσμο χωρίς αληθινές οικογένειες που κατοικείται μόνο από ορφανά. Χωρίς γονείς κάθε πάπια είναι μόνη της και πρέπει να ανταγωνίζεται συνεχώς τους άλλους για να αποκτήσει πλούτο και κοινωνικό status. Αυτό περιγράφει ίσως τον χειρότερο εφιάλτη σου, αλλά ναι, και τον καπιταλισμό. Σε αυτό τον κόσμο, όπου όλοι αγωνίζονται μόνοι τους, υποτίθεται ότι όποιος εργάζεται πιο σκληρά κάποια στιγμή στη ζωή του θα γίνει επιτυχημένος, όπου "επιτυχία" σημαίνει "να αποκτήσεις όλα τα χρήματα του κόσμου".



Σε αυτό το πλαίσιο ο θείος Donald είναι αιωνίως αποτυχημένος, αφού δεν μπορεί να έχει μια σταθερή δουλειά, είναι πάντα άφραγκος και ζητά χρήματα από τον θείο Scrooge. Ο πολυεκατομμυριούχος Scrooge από την άλλη μεριά, είναι η πλουσιότερη πάπια στον κόσμο και ξοδεύει χαρούμενα το χρόνο του (όχι όμως και τα χρήματά του) για να γίνει ακόμα πλουσιότερος. Χαρακτηριστική του πάθους του για πλουτισμό είναι η "αναζωγονητική" βουτιά που κάνει κάθε μέρα στο γεμάτο χρήματα θησαυροφυλάκιό του.

Στην ανάλυση που έκαναν οι δυο συγγραφείς, η πλοκή των κόμικ στο 75% των περιπτώσεων στρέφεται γύρω από το κυνήγι των χρημάτων και στο υπόλοιπο 25% γύρω από τον ανταγωνισμό. Δεν είναι και το καλύτερο πρότυπο δεν νομίζεις;


Όλοι οι ήρωες στο Winnie the Pooh έχουν ψυχολογικές διαταραχές
 
Ο Καναδικός Ιατρικός Σύλλογος και το Παιδιατρικό Τμήμα του Πανεπιστημίου Dalhousie δημοσίευσε μια έρευνα στην οποία ισχυρίζεται ότι οι χαρακτήρες του Winnie the Pooh είναι κλινικές περιπτώσεις ψυχοπαθολογίας: ο Eeyore εμφανώς πάσχει από κατάθλιψη, ο Christopher Robin από σχιζοφρένεια και ο Τίγρης από οριακή διαταραχή προσωπικότητας - μεταξύ άλλων.


Γιατί δεν είναι και τόσο τρελό:

Η αλήθεια είναι ότι δεν χρειάστηκε και μεγάλη προσπάθεια για να καταλήξουν οι επιστήμονες στο συμπέρασμα ότι δεν είναι και πολύ καλά ψυχολογικά o Winnie και η παρέα του. Ας αρχίσουμε με τα πλέον προφανή. Λέει ο (καταθλιπτικός) Eeyore:

1. "Σας λέω, οι άνθρωποι έρχονται και φεύγουν στο βουνό και λένε "είναι μόνο ο Eeyore εδώ, επομένως δεν μετράει".
2. "Καλημέρα, Pooh. Αν είναι καλή, που αμφιβάλλω".

Και ένα δεύτερο παράδειγμα, ο Piglet, που (λένε οι ερευνητές) πάσχει "ξεκάθαρα από γενικευμένη αγχώδη διαταραχή", κάποια από τα συμπτώματα της οποίας είναι η υπερβολική ανησυχία, η αδυναμία ελέγχου και η δυσλειτουργία στην καθημερινότητα. Δες και μόνος σου:

Ο Piglet φοβάται ότι τα τέρατα που είδε σε μια ταινία είναι αληθινά. Φοβάται να βγει από το σπίτι του. Ανησυχεί ότι είναι πολύ μικρός και φεύγει από  το δάσος. Αυτοκτονεί. Θέλεις κι άλλες αποδείξεις;


Ο Μάγος του Οζ είναι μια πολιτική σάτιρα
 
Ένα βιβλίο τόσο παράξενο όσο ο Μάγος του Οζ δεν θα μπορούσε παρά να κινήσει το ενδιαφέρον των κοινωνιολόγων. Η πιο γνωστή ανάλυση είναι αυτή που ισχυρίζεται ότι το βιβλίο που έγραψε ο L. Frank Baum το 1900  μιλάει κρυφά για το Λαϊκό Κίνημα.

Στο τέλος του 19ου αιώνα οι εκπρόσωποι του Λαϊκού Κινήματος (Populists) αγωνίστηκαν για τα δικαιώματα των φτωχών αγροτών και των βιομηχανικών εργατών, που υποτίθεται ότι εκπροσωπούνται από τον Scarecrow και τον Tin Man. Η Dorothy, ο μοναδικός φυσιολογικός χαρακτήρας του Οζ, είναι ο καθένας μας, και ο ανεμοστρόβιλος που τη μετέφερε από το Κάνσας εκπροσωπεί τη θύελλα του Λαϊκού Κινήματος που σάρωσε τις Πολιτείες τη δεκαετία του 1890.

Γιατί δεν είναι και τόσο τρελό:


Μόλις δέκα χρόνια μετά την έναρξη του κινήματος o Baum έγραψε την ιστορία του, η οποία σε πολλά σημεία παραπέμπει στoυς Populists. Και επιπλέον είναι και αυτός ο τύπος,


ο William Jennings Bryan, ο ηγέτης του Λαϊκού Κινήματος που συνήθως τον απεικόνιζαν στον τύπο ως λιοντάρι.


ΠΗΓΗ

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου