Χριστούγεννα του 1914, Γερμανοί και Σύμμαχοι σταματούν τον πόλεμο και τις εχθροπραξίες για μια ημέρα. Ποιος ήταν όμως ο λόγος; Για να ανταλλάξουν ευχές, δώρα, να παίξουν ποδόσφαιρο και να γράψουν ιστορία. Κάποιοι είπαν πως κέρδισαν οι Γερμανοί, προλογίζοντας τον Γκάρι Λίνεκερ. Κάποιοι άλλοι πως δεν κέρδισε κανείς, παρά οι ψυχές που ηρέμησαν για ένα 24ωρο.
Κάποιοι είπαν πως έπαιξαν με στάχυα, άλλοι με τενεκεδάκια κι άλλοι πως αυτό το παιχνίδι, στην καρδιά του Α' Παγκοσμίου Πολέμου, δεν έγινε ποτέ. Πως ήταν -και παραμένει- ένας μύθος που συντηρείται συνωμοτικά, χωρίς ενοχές.
Τα Χριστούγεννα του 1914 εκείνο που αδιάψευστα έγινε ήταν η 24ωρη ανακωχή που συμφώνησαν αυθόρμητα Γερμανοί (μαζί με τις ενωμένες δυνάμεις) και Σύμμαχοι (Βρετανοί και Γάλλοι), σχεδόν πέντε μήνες μετά την έναρξη του Πολέμου.
Ολα ξεκίνησαν παραμονές Χριστουγέννων. Χρειάστηκαν μερικά κεριά και μια σειρά στολισμένα έλατα πάνω στα γερμανικά χαρακώματα για να γίνει η αρχή. Οι Γερμανοί, λέγεται ιστορικά, προκάλεσαν την ανακωχή, τραγουδώντας και στέλνοντας τις πρώτες ευχές στα απέναντι αναχώματα. Υστερα όλοι βγήκαν στην ουδέτερη ζώνη ανταλλάσσοντας τσιγάρα, ουίσκι και ιστορίες γι' αυτά που άφησαν πίσω.
Η συμφωνία επικυρώθηκε αβίαστα. Ανακωχή για 24 ώρες. Ελάχιστοι αντιστάθηκαν στην πρωτοβουλία. Ενας από αυτούς ήταν ο Αυστριακός δεκανέας που δήλωνε νευρικά πως τέτοιες συμφωνίες «δεν θα έπρεπε να επιτρέπονται». Το όνομά του θα πέρναγε αργότερα στην αιωνιότητα: Αδόλφος Χίτλερ.
Την 1η Ιανουαρίου του 1915 οι λονδρέζικοι Times δημοσίευσαν την επιστολή ενός ταγματάρχη, στην οποία μιλά για ένα ποδοσφαιρικό παιχνίδι που πραγματοποιήθηκε εκείνα Χριστούγεννα στον λόχο του ανάμεσα σε Βρετανούς και Γερμανούς. «Οι Γερμανοί νίκησαν με 3-2», γράφει.
Κάποιες αναφορές μιλούν για μια ιστορία που συνέβη στο βελγικό Βούλφεργκεμ, στα βόρεια του Πλοεγκστέερτ, άλλες την τοποθετούν στην κοινότητα Αρμεντιέρ στα βόρεια της Γαλλίας, ενώ κάποιες αναφορές καταδεικνύουν πως συνέβη σε διάφορα σημεία του δυτικού μετώπου.
«Φίλοι για μια φορά»
Το γεγονός πως τα αντίπαλα στρατεύματα έπαιξαν πράγματι ποδόσφαιρο επιβεβαιώνουν τα ημερολόγια του Γερμανού υπολοχαγού, δάσκαλου στο επάγγελμα, Κουρτ Τσέμις. Ο Τσέμις επιβίωσε από τον Α' Παγκόσμιο, επιστρατεύθηκε ξανά στον Β', όπου απέκτησε βαθμό ταγματάρχη και πολέμησε στο ανατολικό μέτωπο. Αιχμαλωτίστηκε από τους Ρώσους, μεταφέρθηκε σε στρατόπεδο συγκέντρωσης και τα σημάδια του χάθηκαν από τότε.
Τα 15 ημερολόγια του βρέθηκαν το 1999 σε μια σοφίτα κοντά στη Λειψία από τον γιο του Ρούντολφ, που χρειάστηκε να τα αποκωδικοποιήσει καθώς ήταν γραμμένα σε αρχαϊκή μορφή στενογραφίας:
«Οι Αγγλοι έφεραν μια μπάλα από τα χαρακώματα και σύντομα ένα ζωηρό παιχνίδι ακολούθησε. Πόσο θαυμάσια υπέροχο κι όμως πόσο παράξενο ήταν. Οι Αγγλοι αξιωματικοί αισθάνονταν το ίδιο. Κι όμως, κάπως έτσι, η γιορτή της Αγάπης, κατάφερε να φέρει θανάσιμους εχθρούς κοντά σαν φίλους για μια φορά».
Κατά τις αναμνήσεις του Γιοχάνες Νίμαν, Γερμανού υπολοχαγού επίσης, «ένας Σκοτσέζος στρατιώτης εμφανίστηκε με μια μπάλα από το πουθενά και μερικά λεπτά μετά είχε στηθεί ένα παιχνίδι ποδοσφαίρου. Οι Σκοτσέζοι σημάδεψαν το τέρμα τους με τα περίεργα καπέλα τους και εμείς κάναμε το ίδιο με τα δικά μας».
Ο Νίμαν μιλά επίσης για σκορ 3-2 υπέρ των Γερμανών σε ένα παιχνίδι που έγινε έξω από το Αρμεντιέρ και κράτησε μια ώρα, αλλά ο Βρετανός Ερνι Γουίλιαμς θα διηγηθεί χρόνια αργότερα σε τηλεοπτική εκπομπή πως «η μπάλα εμφανίστηκε από κάπου, δεν ξέρω πού, αλλά ήταν από τη μεριά τους. Εφτιαξαν τέρματα και κάποιος πήγε σε θέση τερματοφύλακα και ύστερα αρχίσαμε όλοι μαζί να παίζουμε. Νομίζω θα ήμασταν μερικές εκατοντάδες…
Δεν είχαμε διαιτητή, δεν κρατήσαμε σκορ, κανένα στατιστικό. Ηταν απλά μάχες σώμα με σώμα, τίποτα να θυμίζει το ποδόσφαιρο που βλέπετε στην τηλεόραση. Φορούσαμε εκείνες τις τεράστιες αρβύλες και εκείνες τις μέρες οι μπάλες ήταν φτιαγμένες από δέρμα και δεν αργούσαν να μουσκέψουν».
«Καλά Χριστούγεννα κι εσείς της... Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ»
Ο Μπέρτι Φέλσταντ ήταν ένας από τους τελευταίους επιζώντες του Α' Παγκοσμίου Πολέμου. Εφυγε από τη ζωή το καλοκαίρι του 2001 σε ηλικία 106 ετών. Εν ζωή θυμόταν ακόμη πως «ήταν ένα παιχνίδι για όλους. Ισως ήταν 50 από κάθε πλευρά. Επαιξα γιατί μου άρεσε πολύ το ποδόσφαιρο. Δεν ξέρω πόσο κράτησε, ίσως μισή ώρα και κανείς δεν κρατούσε σκορ».
Στη «Μικρή Ειρήνη στον Μεγάλο Πόλεμο» («Der Kleine Frieden im Grossen Krieg» όπως είναι ο πρωτότυπος τίτλος του γερμανικού βιβλίου), η ιστορία δεν έχει μόνο μπάλες. Εχει αυτοσχεδιασμούς και μάζες από άχυρο δεμένες με σχοινί ή άδεια κονσερβοκούτια.
Το βιβλίο του Γερμανού ιστορικού Μίχαελ Γιουργκς εκδόθηκε το 2003 και ήταν το πρώτο που θα περιλάμβανε τη γερμανική εκδοχή της ιστορίας του 1914. Χρησιμοποιώντας γράμματα και ημερολόγια στρατιωτών που είχαν καταφέρει να στείλουν πίσω σπίτι τους αφηγείται πως άνδρες από τα αντικριστά χαρακώματα συναντήθηκαν στην παγωμένη λάσπη, έστησαν τέρματα με κράνη, καπέλα και κομμάτια ξύλου, έπαιξαν για μια σχεδόν ώρα και ύστερα κατέρρευσαν εξαντλημένοι από τις άυπνες νύχτες που είχαν προηγηθεί.
«Οι Αγγλοι ήταν εξαιρετικά ευγνώμονες για την κατάπαυση πυρός, γιατί μπορούσαν να παίξουν ποδόσφαιρο ξανά. Όμως όλο αυτό έχει αρχίσει να γίνεται γελοίο και πρέπει να σταματήσει. Θα πω στους άνδρες πως το απόγευμα θα σταματήσει». Ο Γκούσταβ Ρίμπενσαμ του 2ου τάγματος Βεστφαλίας δεν ήταν, προφανώς, ο μόνος που σκέφτηκε πως η ειρήνη κράτησε πολύ.
Ο Τζέι Σι Νταν περιέγραψε πως τελείωσε η 4ωρη αυτή ανακωχή: «Στις 8.30 πυροβόλησα τρεις φορές στον αέρα, σήκωσα μια σημαία που έγραφε "Καλά Χριστούγεννα" και σκαρφάλωσα στο παραπέτασμα. Σήκωσαν κι εκείνοι κάτι που έγραφε "Ευχαριστώ" και είδα τον Γερμανό αρχηγό να εμφανίζεται. Υποκλιθήκαμε και οι δυο, χαιρετίσαμε, πυροβόλησε δυο φορές στον αέρα και ο πόλεμος άρχισε ξανά.
Πρέπει όλοι να θυμόμαστε αυτό το γεγονός ως σύμβολο του τι μας φέρνει κοντά και τι μετρά πραγματικά στον κόσμο μας. Ο κόσμος μας μπορεί να είναι σκληρός και εχθρικός συχνά, αλλά ακόμη και στην σφαγή του Α' Παγκοσμίου Πολέμου εχθρικές δυνάμεις βγήκαν από τα χαρακώματα και έδωσαν τα χέρια.
Γι' αυτό το μόνο που έχω να πω σε όλους εδώ (και ναι, περιλαμβάνω ακόμη και τους οπαδούς της Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ) Καλά Χριστούγεννα και ο Θεός να σας έχει καλά σε αυτές τις ξεχωριστές στιγμές».
Η πιο όμορφη ιστορία των Χριστουγέννων δεν είχε μάγους και κανείς δεν ξέρει αν είχε αστέρια. Ισως δεν είχε καν μπάλα και ποδόσφαιρο.
Είχε όμως ένα μικρό θαύμα που έφτιαξαν άνθρωποι από αντικριστά χαρακώματα ενωμένοι από θλίψη και αγάπη.
«Μην ανησυχείτε. Είναι μόνο για απόψε...»
** Η φράση «Μην ανησυχείτε. Είναι μόνο για απόψε...» ακούγεται στην ταινία του Κρίστιαν Κάριον «Joyeux Noel», η οποία προβλήθηκε στην Ελλάδα τον Νοέμβριο του 2005 με τίτλο «Καλά Χριστούγεννα». Είναι η φράση που σφραγίζει τη συμφωνία των επικεφαλής των ταγμάτων για την ανακωχή των Χριστουγέννων.
ΠΗΓΗ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου